Lezing  2010
28e  Van der Leeuw-lezing
Ilija Trojanow
,
Arnon Grunberg

Requiem for the Future

Ilija Trojanow voert ons in zijn Van der Leeuw-lezing mee op reis. We gaan scheep naar Antarctica, maar al snel is duidelijk dat we in die ene reis nog andere reizen maken. We volgen met hem de ontwikkelingsgang van een nieuwe roman, van de beklemmende droom die de aanleiding vormde tot en met het uitzetten van de koers die het verhaal zal moeten nemen. We reizen tussen twee polen, niet alleen de geografische polen, maar ook die van techniek en natuur, goed en kwaad, de polen van wat nog zuiver is en wat al is aangetast. We reizen de ene keer in een narrenschip, alsof het 1494 is, dan weer in het zeilschip van de Ancient Mariner van Coleridge, alsof het 1798 is. Maar vooral maken we een reis tussen hoop en vrees. Als Trojanow is uitgesproken zal er weinig van het eerste zijn en veel van het laatste. Arnon Grunberg reageert op Trojanows visie op de plaats én de taak van de romanschrijver met betrekking tot maatschappelijke problemen en op handen zijnde catastrofes. Moeten wij de romanschrijver en daarmee dus de roman opnieuw een plaats geven in het maatschappelijk debat? Lopen wij daarmee niet het risico de roman te zien en te behandelen als een uit de hand gelopen column of opiniestuk? En moeten wij, zoals Trojanow suggereert, ons neerleggen bij een collectieve schuld?