‘Schoone wereld! Waar zijt gij gebleven?’ vraagt Friedrich Schiller in zijn beroemde gedicht De Goden van Griekenland (1788). Hij betreurt het verlies van harmonie in een wereld die verdeeld is door onrecht. In deze Van der Leeuw-lezing put Lea Ypi uit de filosofische thema’s die Schiller in dit werk aanstipt: moraal, de menselijke aard, vervreemding en verzoening. Ypi geeft een voorproef van haar boek over menselijke waardigheid. Daarin reflecteert zij op de relatie tussen politiek en kunst, door zich te richten op historisch onrecht en de erfenis daarvan in een verdeelde wereld. Via het leven van haar grootmoeder, Leman Ypi, reist ze van de van de utopie van de klassieke Griekse eenheid die Schiller beschreef, naar de dystopie van haar eigen verleden. Een reis die begint in 1918 in Saloniki (Griekenland) een paar jaar voor de val het Ottomaanse Rijk, en eindigt in 2005 in Tirana (Albanië), iets meer dan een decennium na de val van het communisme.
De lezing is Engels gesproken, maar voorzien van een Nederlandse ondertiteling.
Kijk hieronder de lezing van 2023 terug. Wegens auteursrechten is het betoog van Ramsey Nasr niet terug te kijken. Wel is zijn coreferaat te lezen in de Volkskrant.
Lea Ypi
Lea Ypi (1979) is hoogleraar politieke theorie aan de London School of Economics en universitair hoofddocent filosofie aan de Research School of Social Sciences in Canberra, Australië. Na haar promotie aan het European University Institute voltooide ze een postdoconderzoek aan de universiteit van Oxford. Ze schrijft regelmatig voor The Guardian, The New Statesman en The Independent. Ypi groeide op in Albanië, een van de meest geïsoleerde landen ter wereld, waar communistische idealen de plaats van religie innemen. Haar meest recente boek Vrij: opgroeien aan het eind van de geschiedenis (2021) is een onvergetelijk boek over volwassen worden te midden van politieke onrust. Ze verkent op ingenieuze wijze de grenzen van vooruitgang en de last van het verleden, belicht de dunne lijn tussen idealen en werkelijkheid en onderzoekt waar onderdrukking en vrijheid elkaar raken.
Ramsey Nasr
Ramsey Nasr (1974) groeide op in Rotterdam als zoon van een Palestijnse vader en Nederlandse moeder. Hij verwierf bekendheid als dichter, schrijver, acteur en regisseur. Nasr doorliep de toneelacademie Studio Herman Teirlinck en brak door als acteur in het theater en op televisie. Momenteel is hij te zien in de hitserie Oogappels (BNNVARA). In 2009 werd hij voor de periode van vier jaar benoemd tot Dichter des Vaderlands, waarbij hij poëzie gebruikte om maatschappelijke kwesties aan te kaarten. Naast zijn literaire werk schrijft hij essays en maakt hij theater- en filmproducties. Nasr is tevens een gepassioneerde pleitbezorger voor klimaatactie en culturele diversiteit. Zijn veelzijdigheid en maatschappelijke betrokkenheid maken hem een prominent figuur in de Nederlandse kunst- en cultuurwereld.
Het coreferaat van Ramsey Nasr is terug te lezen in de Volkskrant.