Velen die zichzelf als links beschouwen, hebben de filosofische ideeën losgelaten die cruciaal zijn voor elk links standpunt: een verbintenis tot universalisme, een geloof in de mogelijkheid van vooruitgang, en een stevig onderscheid tussen macht en rechtvaardigheid. Deze ideeën zijn met elkaar verbonden en hebben hun wortels in de veel verguisde Verlichting. Want de gangbare opvatting heden ten dage is dat de Verlichting racistisch, eurocentrisch en kolonialistisch was.
In de Van der Leeuw-lezing laat Susan Neiman zien dat juist de Verlichting de kritiek op het eurocentrisme en kolonialisme heeft uitgevonden. Aan de hand van enkele filosofische teksten en historische gebeurtenissen toont ze hoe de onjuiste opvatting van de Verlichting kon ontstaan. Het huidige links heeft zichzelf hierdoor concepten ontnomen die cruciaal zijn om weerstand te bieden aan rechtse tendensen. Door te laten zien dat de Verlichting streed voor emancipatie en waardigheid, kunnen we niet alleen het echte universalisme dat zij voorstond nieuw leven inblazen, maar ook tonen hoe menselijke waardigheid en menselijke verschillen met elkaar te verzoenen zijn.
Kijk hieronder de lezing van 2022 terug: